รายวิชาศึกษาทั่วไป : ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ๒-๒๕๕๙ (๙) : บรรยายพิเศษ "กิจกรรมพัฒนานิสิต"

วันที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ รองอธิการฝ่ายพัฒนานิสิต บรรยายพิเศษเรื่อง "กิจกรรมพัฒนานิสิต" จับประเด็นเอาสาระมาบันทึก ให้นิสิตผู้เรียนได้เรียนรู้ร่วมกัน

• กิจกรรมพัฒนานิสิตในปัจจุบัน แบ่งได้เป็น ๒ แบบ คือ กิจกรรมเสริมหลักสูตร หรือ กิจกรรมร่วม หรือกิจกรรมนอกหลักสูตร (Extracurricular Activity) และกิจกรรมในหลักสูตร (Curricular Activity)   

• กิจกรรมนอกหลักสูตร หรือ กิจกรรมร่วมหลักสูตร เป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นโดยสภานิสิต องค์การนิสิต สโมสรนิสิตคณะ และชมรมต่าง ๆ ทั้งที่สังกัดกองกิจการนิสิตและสังกัดคณะ โดยความเห็นชอบของมหาวิทยาลัยผ่านหน่วยงานพัฒนานิสิต ได้แก่ กองกิจการนิสิต ฝ่ายพัฒนานิสิตของคณะ 
• กิจกรรมร่วมหลักสูตร เช่น กิจกรรมรับน้องใหม่ กิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ กิจกรรมออกค่ายอาสา ฯลฯ

• กิจกรรมในหลักสูตร หมายถึง กิจกรรมที่เป็นส่วนหนึ่งของการจัดการเรียนการสอนของรายวิชาในหลักสูตร มีวัตถุประสงค์เพื่อให้บรรลุผลตามวัตถุประสงค์ของรายวิชานั้น ๆ มีการวัดผลการเรียนรู้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เป็นค่าคะแนน เป็นต้น กิจกรรมในหลักสูตรจะจัดขึ้นโดยอาจารย์ (ผู้สอน) หรือ นิสิต (ผู้เรียน) ก็ได้ 

 

• โครงการเชื่อมความสัมพันธ์ที่สำคัญระหว่างมหาวิทยาลัย คือ กิจกรรมเทา-งามสัมพันธ์  ซึ่งสืบทอดต่อกันมานาน  เป็นการทำกิจกรรมร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยที่เคยเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตต่าง ๆ  มาก่อน เหตุที่เรียกว่า "เทา-งาม" เพราะทั้ง ๕ มหาวิทยาลัย มีสีเทาเป็นสีประจำมหาวิทยาลัยเหมือนกัน ม.ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร คือสีเทา-แดง ม.ทักษิณ เป็นเทา-ฟ้า ม.นเรศวรเป็นเทา-แสด ม.บูรพา สีเทา-ทอง  มมส. คือเทา-เหลือง  ปีหน้า (พ.ศ. ๒๕๖๑) กิจกรรมนี้จะจัดที่ ม.ทักษิณ  นิสิตที่สนใจสามารถสมัครเข้าร่วมได้ ไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ  

• เป้าประสงค์ของกิจกรรมพัฒนานิสิต คือ เพื่อพัฒนานิสิตให้เป็นบัณฑิตที่พึงประสงค์ ซึ่งมีการกำหนดไว้ในลักษณะต่าง ๆ ทั้งระดับคณะ มหาวิทยาลัย และระดับประเทศ 
• สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาแห่งชาติ (สกอ.) ต้องการบัณฑิตที่ เก่ง ดี และมีสุข จึงกำหนดกรอบมาตรฐานคุณวุฒิอุดมศึกษาไทย (TQF) 

 Cr. สไลด์กองกิจการนิสิต มมส.

• สกอ. กำหนดคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ไว้ ๕ ด้าน ได้แก่ คุณธรรม ความรู้ ทักษะทางปัญญา ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ และด้านการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสารและเทคโนโลยี 

 Cr. สไลด์กองกิจการนิสิต มมส.

• บัณฑิตที่พึงประสงค์ ๙ ประการของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม รายละเอียดคลิกที่สไลด์ จะได้รูปที่ขยายใหญ่ จนสามารถอ่านได้สะดวก 

 Cr. สไลด์กองกิจการนิสิต มมส.

• สิ่งที่น่าภาคภูมิใจที่สุดของนิสิตและบุคลากรมหาวิทยาลัย คือ การยึดมั่นในปรัชญาที่ยิ่งใหญ่  "พหูนํ ปณฺฑิโต ชีเว" "ผู้มีปัญญาพึงเป็นอยู่เพื่อมหาชน" 
• เอกลักษณ์ของมหาวิทยาลัย คือ "การเป็นที่พึ่งของสังคมและชุมชน"
• อัตลักษณ์หรือตัวตนของนิสิตมหาวิทยาลัยมหาสารคาม คือ "นิสิตกับการช่วยเหลือสังคม" 
• ค่านิยมของนิสิต คือ "พึ่งได้" หรือ MSU for All

 Cr. กองกิจการนิสิต

• คุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ด้านคุณธรรม คือ "ประพฤติดี มีวินัย ใส่ใจสิ่งแวดล้อม น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 
• ค่านิยมของนิสิต คือ MSU for All  คือ นอกจากพึ่งตนเองได้แล้วยังเป็นที่พึ่งของคนอื่นได้ด้วย หรือ "พึ่งได้" 
• M คือ Moral คือมีคุณธรรมจริยธรรม 
• S คือ Social Responsibility คือ รับผิดชอบต่อสังคม
• U คือ Unity คือ การเป็นหนึ่งเดียวกัน 

• สกอ. ให้กรอบกว้าง ๆ กับมหาวิทยาลัย ไว้ ๕ ด้าน ได้แก่ กิจกรรมส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ กิจกรรมกีฬาเพื่อส่งเสริมสุขภาพ กิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์หรือรักษาสิ่งแวดล้อม กิจกรรมส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรม และกิจกรรมเสริมสร้างดคุณธรรมจริยธรรม 
• กิจกรรมพัฒนานิสิตของ มมส. โดดเด่นด้านส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรมมาก ถือเป็นจุดแข็งของมหาวิทยาลัย 

 

• มหาวิทยาลัยกำหนดไว้ ๔ ด้าน ได้แก่ ด้านบำเพ็ญประโยชน์ ด้านศิลปวัฒนธรรม ด้านกีฬา และด้านวิชาการและนิสิตสัมพันธ์ 
• กรอบแนวคิดในการพัฒนานิสิต คือ การเปิดพื้นที่ให้นิสิตได้ใช้กิจกรรมในการเรียนรู้ตนเอง และเรียนรู้การบริการสังคม

• กิจกรรมนอกหลักสูตรในลักษณะการทำค่าย โดยเฉพาะ "ค่ายสร้าง"  จะทำให้นิสิตได้คิด ได้ทำ ได้รับผิดชอบ ผลคือจะเกิดความกล้า "กล้าคิด กล้าทำ กล้ารับผิดชอบ" เรียกการเรียนรู้แบบนี้ว่า "เรียนรู้คู่บริการ" 
• คำว่าผู้นำไม่จำเป็นต้องเดินนำ  แต่ผู้นำทุกคนต้องกล้าคิด กล้าทำ และกล้ารับผิดชอบในสิ่งที่ตนเองได้พูดได้ทำลงไป 

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

• ในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ นี้ มหาวิทยาลัยให้นโยบายเชิงรุกในการทำกิจกรรมพัฒนานิสิต ๕ ด้าน ได้แก่ 
• ด้านคุณธรรม จริยธรรม   เน้นให้บัณฑิตเป็นคนดีเป็นที่พี่งกับสังคมและชุมชน
• ต่อต้านสิ่งเสพติดและความปลอดภัยในชีวิต เช่น เช่น  การจัดระเบียบผู้สูบบุหรี่  ความปลอดภัยบนท้องถนน ฯลฯ
• มหาวิทยาลัยสีเขียว  เน้นเรื่องขยะ การจัดการขยะ การลดขยะ ฯลฯ
• ภาษาสากล เน้นเรื่องการพัฒนาทักษะด้านภาษา ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ หรือ
• วิถีวัฒนธรรมไทย 

 Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

•  ความคิดรวบยอดสำคัญของการบริหารจัดการกิจกรรมการพัฒนานิสิตคือ การบูรณาการการเรียนรู้ ๓ มิติ เข้าด้วยกัน เพื่อบ่มเพาะจิตอาสา จิตสาธารณะในตนของนิสิต

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

• บัณฑิตที่พึงประสงค์จะต้องทั้ง เก่ง ดี และมีสุข  เพื่อให้ไปสู่เป้าหมายนี้ ในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ได้แบ่งพิจารณาเป้าประสงค์ของการอบรมพัฒนาคนออกเป็น ๒ ด้าน คือ  Hard Skills และ Soft Skills 
• Hard Skills หมายถึง ความเก่งงาน คือความรู้ความชำนาญเกี่ยวกับงาน หรือสมรรถนะในการทำงาน (Work Relaed Competency) (อ้างอิงจากที่นี่)  มีทักษะเกี่ยวกับสายงาน การสร้างทักษะนี้รับผิดชอบโดยสาขาวิชาหรือหลักสูตร 
• Soft Skills หมายถึง ความเก่งคน หรือสมรรถนะด้านเก่งคน (People Management Competency) (อ้างอิงจากที่นี่)  บางท่านเรียกทักษะทางสังคัม (Socail Skills) (ที่นี่) บางท่านเรียกทักษะทางอ้อม (ที่นี่) คือ ความรู้ความชำนาญด้านด้านคน รวมถึงตนเองด้วย เริ่มตั่งแต่การควบคุมอารมณ์ตนเอง การสื่อสารกับคนอื่น การบริหารจัดการ การบริการ การพูด การจูงใจ การเจรจา ฯลฯ ทักษะด้านนี้จะช่วยให้การทำงานดีขึ้น 

• ทักษะในศตวรรษที่ ๒๑ เป็นผลลัพธ์สำคัญที่ต้องมี  ในส่วนของกิจกรรมพัฒนานิสิตจะมุ่งไปยังส่วน Soft Skills  
• Soft Skills  ที่เน้นในศตวรรษที่ ๒๑ ได้แก่  
• การทำงานเป็นทีม (Teamwork)
• การสื่อสาร (Communication) 
• กล้าคิด (Brave to Think)
• กล้าทำ (Brave to Take Action)
• กล้ารับผิดชอบ (Brave to Take Responsibility)
• ทักษะการแก้ปัญหา (Problem Solving Skills) 
• การเรียนรู้แบบร่วมมือ (Callaborative Learning)
• การเป็นผู้นำ (Leadership)
• การเป็นผู้ตาม (Fellowship)  
•  ในการประเมิน Soft Skills กรรมการสัมภาษณ์จะถามหากิจกรรมพัฒนานิสิต เคยทำกิจกรรมอะไรบ้าง เคยทำโครงการอะไร? มีปัญหาอย่างไร?  คนที่ไม่เคยทำจะตอบไม่ได้ 

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

•  แนวทางหรือเครื่องมือที่จะพัฒนานิสิตของกองกิจการนิสิต มมส. มีทั้งหมด ๙ ประการ ได้แก่
• ใช้ชุมชนเป็นฐานในการเรียนรู้ (Community-based Learing; CBL)
• เรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning; PL)
• เรียนรู้คู่บริการ (Service-based Learning; SBL)
• การเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ (The 21st Century Learning) 
• ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student Center Learning) 
• การจัดการความรู้ (Knowledge Management)
• บวร (บ้าน วัด โรงเรียน) 
• เรียนรู้ด้วยการลงมือทำ (Learning by doing)
• การเรียนรู้บนฐานโครงงาน (Project-based Learning)

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

•  แนวคิดเชื่อมโยงกับชุมชนและสังคมของกองกิจการนิสิต ใช้วาทะกรรม "ฮีต ๑๒ คองกิจกรรม"  เป็นการบูรณาการกิจกรรมของกองกิจการนิสิตกับวัฒนธรรมประเพณี มาจากวัฒนธรรมประเพณีของชาวอีสานคือ "ฮีต ๑๒ คอง ๑๔" นั่นเอง 

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

• นิสิตได้เรียนรู้วิถีธรรมชุมชน ทบทวนรากเหง้าของตนเอง ฝึกทักษะการแก้ปัญหาจากปัญหาจริงในชุมชน โดยการลงมือทำร่วมกัน

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

สไลด์ต่อไปนี้บอกความรู้ที่จำเป็นสำหรับการทำกิจกรรมนิสิต

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

Cr. กองกิจการนิสิต มมส.

ภาวะผู้นำไม่มีทฤษฎีตายตัว ไม่สามารถพัฒนาได้ด้วยการจดจำหรือเพียงนำมาคิดต่อเท่านั้น  การพัฒนาภาวะผู้นำในตนเอง ต้องฝึกฝนตนเองผ่านการกระทำและกิจกรรมต่าง ๆ   นั่นคือ นิสิตที่มาลงทะเบียนเรียนรายวิชา ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวผู้นำ จำเป็นต้องเข้าร่วมหรือเป็นผู้นำในการทำกิจกรรมนิสิตทุกคน

นั่นคือ วิชา ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ เป็นกลไกในการฝึกผู้นำด้วยการให้ทำกิจกรรมพัฒนานิสิต สิ่งที่เรากำลังทำก็คือ กิจกรรมในหลักสูตรนั่นเองครับ