mini-UKM #19 @MSU (๕) วิธีจัดการเรียนรู้ให้เด็ก "มีงานทำ"

ในงาน mini-UKM ครั้งที่ ๑๙ ที่จัดขึ้นที่มหาวิทยาลัยมหาสารคาม (มมส.) ผมทำหน้าที่เป็น Facilitator กลุ่ม ๑ ใน ๔ กลุ่ม สิ่งที่ได้เรียนรู้เกี่ยวกับ "การสอนแบบมืออาชีพ" ในวันนั้น ผมวาดภาพสรุปไว้ แต่ลืมนำมาแบ่งปันให้ท่านอ่าน โดยเฉพาะสมาชิกที่ได้แลกเปลี่ยนกันในวันนั้น

วันนี้ (๘ ธ.ค. ๒๕๖๑) หลังจากที่ได้เรียนรู้เรื่อง "ครูมืออาชีพ" เมื่อวานนี้ (อ่านที่นี่) นึกขึ้นได้จึงนำมาแบ่งปันครับ

หลักการสอนแบบมืออาชีพ

ชาร์ทนี้ได้จากการสังเคราะห์เอาประสบการณ์เกี่ยวกับวิธีการจัดการเรียนรู้ หรือ วิธีสอน (pedagogy) ของอาจารย์ในกลุ่มย่อยทั้งหมด
วิธีการสอนที่เหมาะสมในยุคที่นิสิตระดับปริญญาตรีตกงานหรือได้ทำงานที่ไม่ตรงสาย ในช่วงตนของศตวรรษที่ ๒๑ นี้ อาจแบ่งได้เป็นวงจร ๔ ขั้นตอน ดังรูปด้านบน

ต้องปรับหลักสูตรให้ตรงกับความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียให้มากที่สุด ในที่นี้ยังคงเรียกรวม ๆ ว่า "ผู้ใช้บัณฑิต" (ผมไม่ชอบคำนี้เลยจริง ๆ) ... มหาวิทยาลัยต้องไม่ไปติดร่องของการปรับหลักสูตรทุก ๔-๕ ปี ความจริงต้องปรับปรุงทุก ๆ ปีในรายละเอียด แต่ภาพรวมหรือเป้าหมายหลักต้องไม่เปลี่ยน
ต้อง "ปูพื้นฐาน" และ "ปรับพื้นฐาน" ของนิสิตนักศึกษา ต้องให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มาก ๆ เพราะ ผู้เรียนที่เปลี่ยนไปทำให้วิธีการสอนแบบเดิมใช้ไม่ได้ ไม่เหมือนเดิม โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยขนาดเล็กหรือไม่ใช่มหาวิทยาลัยหัวตาราง
จัดการเรียนรู้ ให้นิสิตได้ "เรียน" และได้ "ฝึก" โดยทั้งผู้สอนและผู้เรียนต้องกำหนดผลลัพธ์การเรียนรู้ หรือ Learning Outcome ให้ชัดเจน ครบถ้วนทั้ง ๕ ด้าน ทั้ง

Knowledge ความรู้
Psychromoter ทักษะทางปัญญา
Attitude จิตพิสัย
Social Skills ทักษะด้านสังคม
Ethic คุณธรรมจริยธรรม

ต้องมีการสะท้อน (Reflection) และ ป้อนกลับ (Feedback) เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยต้องทำกระบวนการนี้ทั้งในรายละเอียดเรื่องการสอน ปฏิสัมพันธ์กับผู้เรียน และในระดับหลักสูตร การพัฒนาหลักสูตรและกิจกรรมส่งเสริมต่าง ๆ

รายละเอียดต่าง ๆ ในภาพในแต่ละขั้นตอน คือวิธีการหรือรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่อาจารย์ได้แลกเปลี่ยนกัน

อาจารย์ทุกท่านในกลุ่ม เห็นตรงกันว่า เป้าหมายของการเรียนรู้ ต้องนำไปสู่การ "มีงานทำ" (ที่ตรงกับสิ่งที่ได้เรียนรู้ในมหาวิทยาลัย)
และสรุปว่า นิสิตที่เป็นที่ต้องการของ "ผู้ใช้บัณฑิต" นั้น นอกจากต้องมีทักษะเฉพาะสาขาของตนแล้ว ต้องมีคุณลักษณะ ๔ ประการ ได้แก่

"ทำได้ทุกอย่าง" ถ่ายเอกสาร เสริฟน้ำ ชงกาแฟ เขียนโครงการ ทำโครงการ ฯลฯ รู้ในศาสตร์อื่น ๆ ด้วย
มีบุคลิกภาพดี ดูดี แต่งตัวเป็น แต่งหน้าตาเป็น กล้าแสดงออก กล้าพูด กล้าน้ำเสนอ มั่นใจ พูดคุยดี สื่อสารดี ฯลฯ
มีจิตใจดี โดยเฉพาะต้องมี จิตบริการ จิตอาสา จิตสาธารณะ เป็นคนดีมีความกตัญญู ซื่อสัตย์
มีทักษะชีวิต แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี มีปฏิพาน ไหวพริบ อดทน สู้งาน รู้จักระบบราชการ ฯลฯ

สุดท้ายของบันทึกนี้ ขอนำเอาชาร์ทบันทึกการถอดบทเรียนที่ผมเขียน (อย่างรวดเร็ว) ในวันนั้นมาวางไว้ต่อท้าย เผื่อวันหน้าอาจจะนำมาใช้ประโยชน์ต่อไป (ง่ายต่อการสืบค้น) ... แม้ว่าตัวหนังสือจะแย่มาก...ฮา